Karaś (karaś pospolity)

Rozwój. Inkubacja jaj wymaga od 95 do 100°C i trwa w zależności od temperatury wody od 4 do 6 dni. Wylęgające się przezroczyste larwy mają niecałe 5 mm długości i masę ciała około 10 g. Pigment zawierają tylko oczy, wierzch głowy,wąski pas grzbietowy i częściowo woreczek żółtkowy. Pierwszy etap życia larwy spędzają przytwierdzone do roślinności podwodnej, skąd podpływają ku powierzchni wody w celu napełnienia pęcherza pławnego powietrzem. Po 4 dniach od chwili wylęgu obserwowano już larwy pływające w położeniu horyzontalnym, w niewielkich stadkach. W tym okresie zaczynają się odżywiać pokarmem zewnętrznym. W końcu lipca osobniki pochodzące z pierwszej porcji jaj osiągają długość ponad 15 mm i wykształcają pokrywę łuskową. Jesienią spotykano narybek o długości od 1,5 do 4,0 cm.

Wiosną natomiast najmniejsze odłowione egzemplarze miały długość 2,4 cm. Prawdopodobnie więc w ciągu zimy, najmniejsze osobniki giną wskutek braku odpowiedniej ilości substancji zapasowych.

Pokarm. Pokarmem karasia są w głównej mierze larwy owadów, skorupiaki i mięczaki. Skład pokarmu zależy przede wszystkim od wielkości osobników. U narybku w pokarmie dominują skorupiaki planktonowe i wrotki. Starsze osobniki odżywiają się głównie larwami owadów i mięczakami. W przewodach pokarmowych karasia znaleźć można także znaczne ilości roślin, które zjadane są wraz z fauną naroślinną. Żerowiska karasia znajdują się w płytkich, zamulonych partiach zbiorników wodnych, w strefie silnie zarośniętej roślinnością zanurzoną i wynurzoną, wśród której dominują skrzypy, pałka wąskolistna, osoka aloesowata i moczarka kanadyjska.

Tabela. Wzrost długości ciała (l.c. w cm) i masy ciała (W w g) karasia.

Wzrost. Tempo wzrostu karasia w porównaniu z innymi cennymi gatunkami ryb jest powolne. W naszych warunkach rzadko można spotkać osobniki o długości ponad 30 cm i masie większej od 1,0 do 1,3 kg, chociaż według Berga (1949) karaś w dorzeczu Wołgi osiąga długość do 38,5 cm i masę do 5 kg. Różnice tempa wzrostu w poszczególnych populacjach są ogromne. W jeziorze Skopy w dziesiątym roku życia karaś osiąga długość zaledwie 11 cm, podczas gdy w jeziorze Przerwanki długość ta osiągana jest już w trzecim roku życia. Schaperclaus (1953) podaje przykład szybko rosnącego szczepu karasia, który długość tę osiąga już w drugim roku życia. Jeszcze szybszy wzrost zanotowano w stawach gospodarstwa Gołysz, gdzie już w pierwszym roku życia poszczególne osobniki uzyskiwały długość ponad 11 cm (Skóra, 1961). Karaś żyje na ogół 5-10 lat.

Siedlisko i znaczenie gospodarcze

Miejscem bytowania karasia są jeziora, stawy, drobne zbiorniki wodne, torfianki, glinianki, nizinne odcinki rzek, starorzecza itp. Brak go jedynie w wodach górskich i bystro płynących rzekach. Szczególnie licznie występuje w ciepłych, płytkich, mulistych i silnie zarośniętych zbiornikach, gdzie inne gatunki ryb znajdują gorsze warunki bytowe. Tego typu jeziora według klasyfikacji Somova i Staffa nazwane zostały jeziorami karasiowymi.

Karaś jest rybą powolnie poruszającą się wśród roślinności wodnej. W momentach zagrożenia nie podejmuje ucieczki do przodu, lecz nagłym ruchem spływa pionowo w dół zagrzebując się w szczątki roślinne lub muł. Unika wód o szybkim prądzie oraz o dnie kamienistym lub piaszczystym, dlatego w rzekach spotkać go można najczęściej w zatokach i starorzeczach. W warunkach naturalnych karaś ma niewielkie wymagania tlenowe. Przebywać może w zbiornikach, w których w okresie zimowym nasycenie wody tlenem spada do zera analitycznego. W takich zbiornikach prawie wszystkie inne gatunki ryb giną. Brak drapieżników i konkurentów pozwala na wytworzenie bardzo licznych populacji, które ze względu na ograniczoną możliwość pokarmową zbiornika, składają się z ryb głodujących, o niewielkich wymiarach i wydłużonym ciele. Jest to wspomniana już uprzednio skarłowaciała forma karasia, Carassius carassius m. humilis, która dawniej uznawana była za odrębny gatunek.

W gospodarce rybackiej karaś nie ma wielkiego znaczenia, chociaż ze względu na wysokie walory smakowe zaliczany jest do ryb cennych. Udział typowych jezior karasiowych w ogólnym areale zbiorników wodnych Polski jest niezbyt duży. Wydajność rybacka tych jezior jest mała i zwykle nie przekracza kilkunastu kilogramów z hektara. W użytkowaniu Państwowych Gospodarstw Rybackich znajduje się około 4500 ha jezior typu karasiowego, co stanowi 1,5% ogólnego areału posiadanych jezior. Oprócz tego istnieje około 5000 ha jezior karasiowych należących do właścicieli prywatnych, administracji lasów państwowych, państwowych gospodarstw rolnych itp. W większych i mniej zeutrofizowanych jeziorach karaś występuje niezbyt licznie, pełniąc rolę ryby dodatkowej, znacznie ustępującej w połowach innym dominującym gatunkom ryb. W latach od 1970 do 1975 połowy karasia z jezior należących do państwowych gospodarstw rybackich stanowiły około 1% ogólnych połowów i wynosiły średnio 80 ton rocznie.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *