Sandacz

Płodność absolutna (Fa) i względna (Fw) sandacza

Płodność samic sandacza jest kształtowana przez warunki środowiska w jakich żyje populacja. Warunki środowiska mogą z roku na rok ulegać zmianie oraz, w wielu przypadkach, są specyficzne dla poszczególnych zbiorników. Może to pociągać za sobą zróżnicowanie płodności w zależności od lat kalendarzowych i charakteru zbiorników wodnych. Z reguły lepsze warunki środowiska (pokarmowe) utrzymują płodność absolutną sandacza na wyższym poziomie. Płodność absolutna tego gatunku związana jest bezpośrednio z cechami osobniczymi samic. Wzrasta ona wraz z powiększaniem się długości i masy ciała oraz z wiekiem. Płodność względna (liczba jaj na jednostkę masy ciała) nie ulega większym wahafliom w zależności od rozmiarów ciała i wieku. Jedynie u samic młodszych, przystępujących po raz pierwszy do rozrodu, jest ona mniejsza, co sugeruje stosunkowo mniejszą płodność. Średnica jaj (znajdujących się w jajnikach) w V stadium dojrzałości (przed rozrodem) waha się w granicach od 1,00 do 1,14 mm i średnio wynosi 1,06 mm. Średnica zapłodnionych jaj sandacza z Zalewu Wiślanego wynosi od 1,23 mm do 1,37 mm, średnio 1,30 mm (Filuk, 1962). Zakres płodności absolutnej i względnej samic sandacza ze zbiorników Polski podano w tabeli powyżej.

Pokarm. Skład pokarmu sandacza, zarówno narybku, jak i ryb dorosłych, nie jest jednakowy dla wszystkich populacji z różnych zbiorników wodnych. Jest on specyficzny dla danego środowiska, zależny od składu gatunkowego bytującej w nim fauny bezkręgowej (głównie zooplanktonu) oraz ryb.

W jeziorze Jeziorak (Nagięć, 1966b) w pokarmie narybku sandacza o długości ciała do około 30 mm głównymi składnikami są przedstawiciele zooplanktonu: Leptodora kindti, Mesocyclops leuckarti, Daphnia cuculata oraz, w niewielkiej ilości, Chaoborus sp. Największą częstością występowania charakteryzuje się Leptodora kindti. W pokarmie narybku o długości ciała od 15 mm do 3 5 mm (Gospodarek, 1974) kształtowała się ona w granicach od 80,6 do 96,0%. Wysoka wartość częstości występowania sugeruje pewną wybiórczość narybku w stosunku do tej wioślarki. W jeziorze Czarna Kuta (Czeczot, 1971) narybek o przeciętnej długości ciała 18,6 mm odżywiał się takimi organizmami jak: Eudiaptomus graciloides, który stanowił 41,5% udziału liczbowego, Daphnia cuculata — 26,7%, Daphnia longispina — 11,9%, Leptodora kindti — 1,4%, Chaoborus sphericus — 1,6%. Na uwagę zasługuje obecność w pokarmie Eudiaptomus graciloides zaliczanego do najlepszych pływaków wśród widłonogów. Jest on uważany za najtrudniej łowny gatunek wśród pospolicie występujących skorupiaków. Skorupiak ten w populacji zooplanktonu stanowił liczbowo 8,2%. Występuje więc pewna wybiórczość w stosunku do tego gatunku.

Narybek o długości ciała od 30 mm do 80 mm w jeziorze Jeziorak (Nagięć, 1966) pobiera pokarm mieszany. Głównymi składnikami są larwy i poczwarki Chaoborus flavicans, larwy Chironomidae, Leptodora kindti oraz młodociane stadia ryb. W przewodach pokarmowych narybku sandacza z badanych przez Nagięć (1966) jezior, najczęściej występowały takie organizmy bezkręgowe jak: Leptodora kindti, Daphnia cuculata, Mesocyclops sp., larwy i poczwarki Chaoborus flavicans, Chydoridae, Bosmina sp., larwy Chironomidae, a także w niewielkich ilościach Daphnia longispina, Ceriodaphnia ąuadrangula, Diaphanosoma brachyurum, Eucyclops sp., Megacyclops sp., Eudiaptomus sp. oraz Oligochaeta i larwy Ephemeroptera. Narybek sandacza odżywia się wyłącznie formami dorosłymi skorupiaków, w pokarmie brak było form nauplialnych (Nagięć, 1966, Czeczot, 1971). W Zalewie Wiślanym (Filuk, 1955) głównymi składnikami pokarmowymi narybku o długości od 4 do 11 cm był Neomysis vulgaris oraz stynka, przy czym skorupiakami odżywiało się 95% narybku, a stynką 5%. W jednym przewodzie pokarmowym znajdowało się od 1 do 3 sztuk stynki, natomiast ilość skorupiaków wahała się w granicach od 1 do 16 sztuk. W Zalewie Szczecińskim (Wiktor, 1954) młodzież sandacza odżywiała się głównie Neomysis vulgaris. Narybek sandacza cechuje pewna zmienność składu pokarmu i intensywność odżywiania się także w zależności od pory dnia i nocy. W jeziorze Czarna Kuta (Czeczot, 1971) w miesiącu czerwcu w godzinach rannych dominowały widłonogi, a w popołudniowych wioślarki. W godzinach nocnych (godz. 22.00) liczba wioślarek wyraźnie spadała, natomiast wzrastała widłonogów. Pod koniec lipca w godzinach rannych dominantem była Daphnia longispina. Żerowanie narybku jest intensywne całą dobę, ale najwięcej pokarmu znajdowało się w żołądkach we wczesnych godzinach rannych oraz popołudniowych. Moment przejścia narybku sandacza na drapieżnictwo jest różny w różnych zbiornikach i latach. Lepiej rosnący narybek przechodzi na drapieżnictwo wcześniej od gorzej rosnącego. W jeziorze Sarąg najmniejszy sandacz, w którego przewodzie pokarmowym znajdowała się ryba, miał długość ciała wynoszącą zaledwie 21,8 mm, a w jeziorze Jeziorak (Nagięć, 1966) — 25,3 mm. W jeziorze Czarna Kuta (Nagięć, 1966) w przewodach pokarmowych narybku o długości ciała od 30,5 mm do 40,4 mm nie spotkano natomiast ani jednej ryby. W Zalewie Wiślanym (Filuk, 1955) i Szczecińskim (Wiktor, 1954) najmniejszy sandacz, w którego przewodzie pokarmowym spotkano stynkę miał 5,5 cm długości całkowitej, a połknięta stynka .miała 3 cm. Sposób odżywiania się narybku sandacza w zalewach jest zależny w dużej mierze od przebiegu rozrodu tego gatunku oraz tempa wzrostu narybku stynki. Jeżeli z tych czy innych względów tarło będzie opóźnione bądź też jest zbyt przewlekłe w czasie, to później wylęgły narybek nie jest w stanie odżywiać się względnie dużą już w tym okresie stynką (Wiktor, 1954).

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *