Stynka

Stynka

Osmerus eperlanus (Linnaeus, 1758);
syn. Salmo Eperlanus Linnaeus, 1758, Salmo eperlanus Pallas, 1811, Osmerus fluviatilis: Leśniewski, 1837, 1858, Osmerus spirinchus Pallas; Wałecki, 1834;

Cechy taksonomiczne – Ciało stynki jest wydłużone, wrzecionowate, lekko przezroczystej widocznym u wielu osobników zarysem mózgu w czaszce. Głowa wydłużona, z dużymi uzębionymi szczękami, z których dolna wyraźnie wystaje przed górną. Paszcza duża o górnym otworze gębowym. Początek nasady płetwy grzbietowej u osobników młodszych znajduje się w linii prostopadłej nad początkiem nasad płetw piersiowych. U osobników starszych płetwa ta przesuwa się nieznacznie ku tyłowi. Płetwa tłuszczowa mała. Oczy duże. Do ich tylnej krawędzi lub nieco dalej sięga tylny koniec szczęki górnej. Linia boczna krótka, obejmuje ona tylko od 6 do 11 łusek w przedniej części ciała. Płetwa ogonowa, podobnie jak u wszystkich pelagicznych ryb, proporcjonalnie duża i silnie rozwinięta.

Cechy mierzalne. Według danych Rembiszewskiego (1964) procentowe wskaźniki niektórych cech mierzalnych stynki w wodach Polski są następujące: długość głowy stanowi od 18,5 do 21,9% długości kaudalnej w jez. Selmęt Wielki i dochodzi od 22,7 do 26,6% w jez. Miedwie (duża populacja). Minimalna wysokość ciała stanowi od 4,2 do 5,2% długości kaudalnej w jez. Wigry, a od 5,1 do 6,7% w jez. Miedwie. Długość trzonu ogonowego stanowi od 8,2 do 11,4% długości kaudalnej w Zalewie Szczecińskim, a 11,9 do 13,8% w jez. Wigry. Długość płetwy odbytowej stanowi od 8,5 do 10,6% długości kaudalnej w Zalewie Wiślanym, a od 12,8 do 15,9% w jez. Wigry. Średnica oka stanowi od 15,8 do 19,7% długości głowy w Zalewie Wiślanym, a od 19,0 do 27,9% w jez. Miedwie. Szerokość interorbitalna stanowi od 15,8 do 22,3% długości głowy w jez. Selmęt Wielki, a 20,2 do 25,2% w jez. Mamry.

Szczególnie duże różnice wartości cech mierzalnych zaznaczyły się u poszczególnych populacji stynki w długości głowy i w średnicy oczu.

Ubarwienie. Ciało stynki jest lekko przezroczyste. Ubarwienie w zależności od koloru wody zmienne, stalowosrebrzyste. Górna część ciała ciemniejsza, a wzdłuż boków często występuje niebieskawa smuga z odcieniem zielonym lub fioletowym. W okresie godowym na głowie i płetwach samców niektórych populacji może pojawić się gruzełkowata wysypka.

Cechy przeliczalne. Cechy przeliczalne stynki przedstawiają się następująco: D II-III 7-9, A II-III 11-14, P I 9-12, V I 6-8. Zakres wahań cech przeliczalnych zawarty jest w tabeli 36. Wyrostków filtracyjnych na pierwszym łuku skrzelowym występuje od 30 do 40, kręgów od 54 do 65, wyrostków odźwiernikowych od 3 do 7. Łuski stynki są owalne, bezbarwne i słabo osadzone w skórze, dzięki czemu łatwo wypadają przy mechanicznym kontakcie ryby z narzędziami połowu lub transporcie. Liczba poprzecznych rzędów łusek od 56 do 71.

Pomiędzy populacjami stynek wędrownych, zasiedlających przybrzeżne partie Morza Bałtyckiego i wchodzących na rozród do ujściowych partii rzek a populacjami osiadłymi stynek jeziorowych zaznacza się dość duże zróżnicowanie poszczególnych cech. Zróżnicowanie to jednak na podstawie dotychczas zebranych materiałów nie jest wystarczające do wyróżnienia formy: np. jeziorowej — Osmerus eperlanus morpha spirynchus. Stwierdzone różnice cech są często bardzo płynne i niekiedy odpowiadają obydwu typom zmienności.

Z przeprowadzonych przez Rembiszewskiego (1970) badań wynika, że populacje z Morza Bałtyckiego i jego zalewów charakteryzują się, w porównaniu z populacjami stynki śródlądowej uznanymi przez tego autora jako standardowe, mniejszą liczbą: wyrostków filtracyjnych od 31,8 do 33,3, łusek od 58,7 do 61,7, kręgów od 57,7 do 59,0 oraz krótszym trzonem ogonowym. Wśród stynek jeziorowych bardzo wyraźnie różnią się populacje z jezior Wigry i Selmęt Wielki. Charakteryzują się one przede wszystkim wyższą liczbą: wyrostków filtracyjnych od 36,1 do 36,8, łusek od 64,7 do 66,2, kręgów od 63,2 do 63,4, jak też dłuższymi wyrostkami filtracyjnymi, krótszą głową, niższą minimalną wysokością ciała oraz węższym czołem. Te dane były podstawą dla autora do uważania tych populacji jako odmianę Osmerus eperlanus morpha jenyseni.

W jeziorze Miedwie występują dwie populacje stynek określone przez Rembiszewskiego (1970) jako drobna i duża. Populacja duża osiąga w 7 roku życia rekordowe wymiary długości, wynoszące 22,3 cm i rekordową masę ciała dochodzącą do 96,2 g. Poza tym populacja ta charakteryzuje się, w porównaniu z drugą drobną, pewnymi odrębnościami cech mierzalnych, większą głową, większą liczbą wyrostków filtracyjnych, większą liczbą łusek oraz szybszym tempem wzrostu, długowiecznością i osiąganymi wymiarami. Występowanie w jeziorze Miedwie dwóch populacji może być następstwem przypuszczalnych migracji tarłowych stynek z Zalewu Szczecińskiego trwających do 1971 r. Jezioro Miedwie w 1971 roku, wskutek obniżenia przy przeprowadzaniu prac melioracyjnych o 2,5 m lustra wody i zmniejszenia się jego powierzchni o około 70%, zostało pozbawione naturalnego połączenia, jakim była rzeka Ina, z Zalewem Szczecińskim. Odpływ wód jeziora skierowano do jeziora Dąbie nowym kanałem z wysokim progiem wodnym w miejscowości Struga. Próg ten uniemożliwia migrację ryb z Zalewu Szczecińskiego i z jeziora Dąbie, do jeziora Miedwie.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *