Płoć

Pokarm. Płoć odżywia się początkowo planktonem zwierzęcym, a począwszy od drugiego roku życia roślinnością wodną, larwami owadów i drobnymi mięczakami. Charakter odżywiania się płoci uzależniony jest od jej wielkości, od warunków środowiska oraz od pór roku. Z badań nad składem pokarmu płoci w pierwszym roku życia wynika, iż odżywianie zmienia się jakościowo i ilościowo wraz ze wzrostem ryby (Marciak, 1967a). Pierwszy pokarm płoci, liczącej od 6,3 do 8,0 mm długości ciała, składał się z wrotko w, fitoplanktonu (np. glonów nitkowatych), larw ochotkowatych od 0,5 do 0,7 mm długości oraz z form rozwojowych widłonogów. W pokarmie ryb od 8,0 do 11,5 mm występowały formy rozwojowe widłonogów, larwy ochotkowatych mniejsze od 1,5 mm i wioślarki litoralne mniejsze od 2 mm. Pokarm ryb o długości od 12 do 17 mm w głównej mierze składał się z drobnych wioślarek. Bardzo zróżnicowany pokarm występuje u płoci od 15 do 40 mm, kiedy płoć przechodzi ze stadium larwalnego w narybkowe. W pokarmie pojawiają się, obok fitoplanktonu i skorupiaków planktonowych, również owady. Pliszka (1953c) stwierdza w etapach życia płoci wyraźne ilościowe i jakościowe zmiany w pożywieniu, wyrażające się w wyjadaniu początkowo peryfitonu i zooplanktonu, potem roślin, następnie ze skorupiaków ośliczek, a w końcu mięczaków, szczególnie racicznicy. Ten sam autor podaje sezonową zmienność żywienia się ryb na przykładzie jeziora Harsz (1953c). Wiosną płoć żywi się głównie zooplanktonem oraz ośliczkami i racicznicami. Wiosennym żerowiskiem płoci jest litoral i sublitoral.

Latem płoć przebywa w litoralu i sublitoralu, a niekiedy i w pelagialu. Mniejsze płocie od 12 do 14 cm zjadają rośliny albo zooplankton lub pokarm z powietrza, większe zjadają rośliny (ramienica i moczarka), albo racicznice. W jesieni płoć nie zmienia przestrzennego układu żerowiska. Poza fitoplanktonem, spożywanym przez małe płocie, w pokarmie większych osobników znajdujemy pajęczaki i mięczaki. W zimie główną masę zjadanych organizmów stanowią ośliczki. Racicznice trafiają się u osobników większych. Procentowy udział poszczególnych składników pokarmowych płoci w zbiorniku zaporowym w Przeczycach (Skóra, 1972) przedstawiał się podobnie. Skład pokarmu płoci nie zawsze jest tak urozmaicony. W warunkach głodowych płoć pobiera głównie fragmenty roślinne pochodzenia lądowego, ponadto detrytus oraz nieliczne wodne rośliny wyższe (Paschalski, 1958). Stopień wypełnienia przewodów pokarmowych w okresie wiosny, lata i jesieni wahał się od 1,13 do 4,89%, średnio 3,40%. Płoć konkuruje pokarmowo z leszczem i krąpiem.

Wzrost. Płoć osiąga od 25 do 30 cm długości całkowitej i od 300 do 400 g masy ciała. Spotyka się, aczkolwiek rzadko, osobniki o masie 1000 g. Poczynając obserwacje wzrostu od okresu larwalnego należy stwierdzić dużą zmienność w różnych latach, uzależnioną temperaturą wody (Wilkońska, Żuromska, 1967). Zróżnicowanie długości larw zwiększa się wraz z wiekiem aż do przejścia w stadium narybkowe. Po okresie zimowym zróżnicowanie długości maleje i ustala się w granicach typowych dla gatunku. Karpińska-Waluś (1961) badając wzrost płoci z jezior okolic Węgorzewa podaje zależność wzrostu osobników od niektórych czynników środowiska i biocenozy. Autorka popiera pogląd Geyera, że temperatura nie ma w naszych warunkach decydującego znaczenia dla wzrostu płoci. Stwierdzono natomiast zależność tempa wzrostu od charakteru limnologicznego zbiornika wodnego oraz od liczebności populacji różnych gatunków ryb. Wielu autorów zajmujących się wzrostem płoci uważa za główny czynnik, wpływający na wzrost populacji, warunki pokarmowe (Schilde, 1936). Najszybsze notowane tempo wzrostu osiąga płoć żerująca w wodach słonawych, w których są duże ilości mięczaków. Dobre tempo wzrostu wykazuje płoć z Zalewu Wiślanego, gdzie ryba znajduje korzystne warunki środowiska (Romański, 1963). Słabe tempo wzrostu obserwuje się w jeziorach ubogich w mięczaki (Neuhaus, 1936) oraz w jeziorach typu sucharów, gdzie w związku z brakiem mięczaków od trzeciego roku życia następuje zahamowanie wzrostu płoci (Stangenberg, 1953). W większość zbiorników z ogólnie słabym tempem wzrostu ryb, obserwuje się zahamowanie wzrostu płoci w wieku od 5 do 6 lat, w pozostałych płoć wyróżnia się słabymi przyrostami już od pierwszych lat życia (Karpińska-Waluś, 1961). Populacja płoci różni się również pod względem charakteru wzrostu i dzieli na dwie zasadnicze grupy: na pierwszą, w której tempo wzrostu płoci jest ustabilizowane oraz na drugą, ze zmiennym tempem wzrostu (Zawisza, 1961). Ze wzrostem płoci związane jest zagadnienie śmiertelności. Ogólna roczna śmiertelność płoci w wieku powyżej 7 lat w Jeziorze Klebarskim wynosiła nie mniej niż 20% i nie więcej niż 35% (Backiel, Korycki, 1972).

Siedlisko i znaczenie gospodarcze

W Polsce płoć należy do najpospolitszych ryb. Zasiedla jeziora wszystkich typów oraz nizinne i podgórskie odcinki rzek i potoków. Płoć występuje również w słonawych wodach zalewów Wiślanego i Szczecińskiego. Najliczniej występuje w jeziorach typu leszczowego. W rzekach zamieszkuje krainę brzany, a zwłaszcza miejsca głębokie o wolnym prądzie wody.

Płoć w gospodarce rybackiej ma duże znaczenie. W wielu jeziorach stanowi obok leszcza podstawową masę ilościową odłowów. W niektórych latach udział płoci wynosił około 30% ogólnych rocznych połowów. Ze względu na powolne tempo wzrostu nie jest hodowana w stawach. Płoć ma również znaczenie w biocenozie wodnej, jako pokarm ryb drapieżnych. Jak już było wzmiankowane, w warunkach naturalnych miejsca rozrodu szczupaka często pokrywają się ż tarliskami płoci. Larwy płoci chętnie są zjadane przez narybek szczupaka. W wielu jeziorach, szczególnie typu leszczowego, w pokarmie starszych szczupaków dominuje płoć. Do połowów gospodarczych stosuje się na wiosnę wontony okoniowo-płociowe oraz mieroże. W lecie i jesienią najczęściej poławia się płoć wontonami i przywłoką, a w zimie niewodem.

W połowach wędkarskich płoć stanowi jedną z poważniejszych pozycji. Duża płoć pada łupem tylko bardzo doświadczonych wędkarzy, a pod względem „waleczności” nie ustępuje na swój sposób innym gatunkom karpiowatym.

Mięso ma dosyć smaczne, chociaż nieco suche i ościste. W przetwórstwie rybnym używana jest czasem do sporządzania konserw. Połowy płoci z Państwowych Gospodarstw Rybackich w latach od 1970 do 1975 wynosiły od 1923 do 2256 tys. kg, co w przeliczeniu na 1 ha wód wyniosło w przybliżeniu od 7 do 8,5 kg.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *